4.2/5 - (230 bình chọn)

Thủy canh là phương pháp trồng cây tiên tiến được nhiều chủ đầu tư quan tâm và xây dựng. Hệ thống thủy canh sở hữu rất nhiều ưu điểm so với các mô hình canh tác truyền thống. Đây là phương pháp không mấy xa lạ tại các nước phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga,… Tại Việt Nam, các trang trại thủy canh với quy mô lên đến hàng ngàn m² đã được xây dựng từ khoảng 10 năm về trước tại Đà Lạt và một số tỉnh miền Nam. Các mô hình trang trại thủy canh sản xuất không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn cung cấp một lượng lớn rau an toàn ra thị trường mỗi năm.

Nhưng trên thực tế mặc dù đã xuất hiện khá lâu tại Việt Nam, nhưng thủy canh vẫn là một thuật ngữ khá mới mẻ với nhiều người dân Việt Nam do các thông tin về hệ thống trồng rau thủy canh được cập nhật không nhiều trên các phương tiện thông tin đại chúng và các thông tin này khá sơ sài. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn đọc đầy đủ các thông tin cơ bản liên quan đến hệ thống thủy canh và những ưu điểm, nhược điểm của hệ thống này.

THỦY CANH LÀ GÌ?

Thủy canh có thể hiểu đơn giản là kỹ thuật trồng cây không cần sử dụng đất mà trồng trên nền giá thể. Dinh dưỡng từ dung dịch thủy canh sẽ thay thế dinh dưỡng từ đất. Các giá thể là các chất có tác dụng cố định cây và giữ ẩm. Thường các giá thể được sử dụng sẽ là xơ dừa, mút xốp, đất nung,…

IMG 1263

Mô hình thủy canh phổ biến nhất tại Việt Nam là kỹ thuật màng mỏng dinh dưỡng NFT.

NHỮNG ƯU ĐIỂM CỦA HỆ THỐNG THỦY CANH

1. KHÔNG SỬ DỤNG ĐẤT

Thứ nhất, hệ thống thủy canh không sử dụng đất, vì thế sẽ hạn chế được một lượng lớn nguồn mầm bệnh từ đất trồng. Như vậy, hầu hết các mô hình trồng rau cả ở quy mô hộ gia đình và quy mô trang trại đều có thể hạn chế sử dụng các loại thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật. Đặc biệt, ở quy mô sản xuất, ưu điểm này cũng giúp tăng năng suất tổng thể của toàn bộ hệ thống mà không tốn chi phí cho thuốc trừ sâu, cũng giúp cây trồng đảm bảo tốt hơn vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm.

2. TIẾT KIỆM KHÔNG GIAN

Bạn có thể phát triển trong căn hộ nhỏ của bạn, hoặc phòng ngủ phụ tùng miễn là bạn có đủ không gian lắp ráp hệ thống, miễn là có thể cung cấp đầy đủ những gì cây cần. Hệ thống có thể được thiết kế nhiều tầng và vẫn đảm bảo sự phát triển của cây.

IMG 8665 1024x683 1
Một mô hình rau do Hachi thi công

Rễ cây thường mở rộng và lan rộng ra để tìm thức ăn và oxy trong đất. Điều này không xảy ra ở phương pháp thủy canh, nơi rễ cây bị chìm trong dung dịch dinh dưỡng, tiếp xúc trực tiếp với các khoáng chất quan trọng. Điều này có nghĩa là bạn có thể trồng cây của bạn khoảng cách gần hơn. Tất cả những lý do trên giải thích việc hệ thống thủy canh tiết kiệm không gian đáng kể.

3. ÍT TỐN CÔNG CHĂM SÓC

Mô hình thủy canh là mô hình tự động hóa, không tốn nhiều công chăm sóc: Tất cả các mô hình đều có thể hoạt động trên các hệ thống tự động. Nhiệm vụ duy nhất của người sở hữu mô hình thủy canh là điều chỉnh dung dịch dinh dưỡng và quan sát sự phát triển của cây. Vì vậy, đối với các mô hình trồng thủy canh trên quy mô nhà phố, các chủ sở hữu sẽ chỉ quan sát một lần trên một tuần. Còn đối với quy mô sản xuất thì hệ thống trồng rau thủy canh sẽ tiết kiệm một lượng rất lớn chi phí thuê nhân công lao động. Thông thường, chỉ cần một kỹ sư nông nghiệp có thể điều hành và quản lý vài nghìn mét vuông đất trồng thủy canh.

Mặt khác, bạn sẽ tiết kiệm được nhiều thời gian bởi vì sự tăng trưởng của thực vật được chứng minh là cao hơn trong thủy canh. Công việc trồng trọt, tưới nước, và diệt cỏ dại và sâu bệnh,… không còn là vấn đề như ở phương pháp canh tác trên đất thông thường. Nông nghiệp đưa được yếu tố công nghệ vào, đồng nghĩa với việc tiết kiệm được tối đa sức lao động truyền thống.

4. TIẾT KIỆM NƯỚC

Mô hình thủy canh có thể được coi là một trong những mô hình tiết kiệm nước hiệu quả nhất hiện nay. Hệ thống dinh dưỡng được chứa trong các bể chứa và cây hấp thụ dinh dưỡng trực tiếp từ bể chứa thông qua các máng trồng. Cơ chế hoạt động giúp nó hạn chế tối đa sự bay hơi và không có sự lãng phí nước ngấm vào môi trường đất. Trong phương pháp này, nước được tuần hoàn kín trong hệ thống. Sự mất nước chỉ xảy ra ở hai dạng: sự bay hơi và rò rỉ từ hệ thống (nhưng một thiết lập thủy canh hiệu quả sẽ không có bất kỳ sự rò rỉ nào).

Trong khi nước sẽ trở thành một vấn đề quan trọng trong tương lai khi sản xuất lương thực được dự đoán tăng 70% theo các câu hỏi thường gặp, thủy canh được coi là một giải pháp khả thi cho sản xuất lương thực quy mô lớn. Chúng ta chưa thấy được tầm quan trọng của việc tiết kiệm nước tại đất nước có khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm như nước ta, nhưng đây lại là điều tuyệt vời đối với các khu vực có khí hậu khô cằn.

5. NĂNG SUẤT CAO GẤP 2 LẦN

Cho năng suất cao hơn: Mô hình trồng rau thủy canh được công nhận là sẽ cho năng suất cao hơn gấp 1,5 – 3 lần so với mô hình trồng rau truyền thống. Ngoài việc giảm được sự hao hụt từ sâu bệnh, phương pháp gối vụ trong thủy canh cũng giúp là một điểm cần lưu ý khi nhắc đến mô hình này. Gối vụ là phương pháp gieo cây con trước khi thu hoạch cây cũ để tiết kiệm thời gian của một vụ trồng và tăng tổng số vụ trồng trong một năm. Phương pháp này có thể sử dụng ở hầu hết các mô hình trồng truyền thống. Tuy nhiên, trong gối vụ ở hệ thống trồng đất, bộ rễ cây sẽ bị tổn thương và mất một khoảng thời gian để làm quen với vị trí mới. Còn đối với thủy canh, cây con có thể được chuyển vào hệ thống mà không làm tổn thương đến rễ cây.

6. KIỂM SOÁT YẾU TỐ TÁC ĐỘNG TỚI CÂY

Mô hình thủy canh quy mô thương mại hầu hết đều đi kèm với nhà màng/ nhà kính. Sự kết hợp tuyệt vời này giúp người trồng thủy canh có thể có toàn quyền kiểm soát môi trường phát triển của cây – nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, dinh dưỡng, thậm chí cả thành phần của không khí. Theo nghĩa này, bạn có thể trồng thực phẩm quanh năm bất kể mùa. Nông dân có thể sản xuất thực phẩm vào thời điểm thích hợp để tối đa hóa lợi nhuận kinh doanh của họ.

7. KHÔNG CÓ CỎ DẠI

Nếu bạn đã từng trồng cây trong môi trường đất, bạn sẽ hiểu được cỏ dại gây khó chịu như thế nào, và tất nhiên không bao giờ bạn có thể triệt tiêu đi sự xuất hiện của nó. Đó là một trong những nhiệm vụ tốn nhiều thời gian và công sức nhất cho người làm vườn. Thử tưởng tượng đến chi phí phải bỏ ra cho việc diệt cỏ dại nếu khu vườn của bạn lên tới hàng nghìn ha. Cỏ dại chủ yếu liên quan đến đất. Vì vậy, với phương pháp thủy canh, không có sự xuất hiện của cỏ dại.

8. ÍT SÂU BỆNH, KIỂM SOÁT TỐI ĐA THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT

Và giống như cỏ dại, môi trường đất thu hút nhiều loài gây hại trên cây như chim, sâu, bọ,… Cây lớn lên trong môi trường thủy canh nhờ dung dịch dinh dưỡng, kiểm soát yếu tố dinh dưỡng đồng nghĩa với kiểm soát được hàm lượng chất trừ sâu hay bảo vệ thực vật ở đây. Điều này giúp bạn phát triển các loại thực phẩm sạch hơn và lành mạnh hơn. Việc cắt giảm thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ là một điểm mạnh của thủy canh, đặc biệt trong bối cảnh cuộc sống hiện đại, an toàn thực phẩm luôn được đặt lên hàng đầu.

9. LÀ MỘT SỞ THÍCH GIẢM STRESS HIỆU QUẢ

Thực tế, nhiều người có xu hướng “tìm lại với thiên nhiên”, tránh xa cuộc sống hiện đại, bộn bề công việc. Mệt mỏi sau những ngày quay vòng với công việc, gia đình,… bạn ngắm nhìn một góc căn hộ nhỏ của mình, đó là thời gian để tĩnh lặng, “sống chậm” một chút. Lý do cản trở cho việc trồng cây tại nhà như thiếu không gian không còn đúng. Hệ thống thủy canh làm được điều đó.

Nhiều người thành công khi đem được tình yêu với cây cối trở thành công việc hàng ngày của mình. Trở thành chủ của một trang trại rau thủy canh rộng lớn, vừa nuôi sống được đam mê trồng trọt, vừa nuôi lớn được chính gia đình mình.

10. ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG RAU TRỒNG

Rau thủy canh có hình thức và chất lượng cao hơn rau thông thường. Nhờ sự đảm bảo về vệ sinh an toàn thực phẩm, rau thủy canh luôn nằm trong phân khúc sản phẩm giá cao. Rau thủy canh hiện này hầu hết được bày bán tại rất nhiều siêu thị lớn. Và để bày bán tại các siêu thị này, rau thủy canh phải được công nhận là rau an toàn bởi các đơn vị kiểm nghiệm uy tín như VietGAP hoặc GlobalGAP. Nhờ việc kiểm soát được lượng chất dinh dưỡng mà cây hấp thụ theo tiêu chuẩn của WHO để đảm bảo cây không bị thừa hay thiếu chất, chất lượng rau thủy canh sẽ đảm bảo cho sức khỏe người tiêu dùng. Các cây rau trên hệ thống được hấp thụ một lượng dinh dưỡng đồng đều và giảm được yếu tố sâu bệnh nên mẫu mã của rau thủy canh thường bắt mắt hơn so với các mô hình trồng rau truyền thống.

NHƯỢC ĐIỂM CỦA HỆ THỐNG THỦY CANH

1. CHỦNG LOẠI BỊ HẠN CHẾ

Hệ thống trồng thủy canh thường chỉ được sử dụng để trồng các loại rau ăn lá, một số loại rau gia vị và rau ăn quả ngắn ngày như cà chua, dưa chuột ớt chuông,… Và hệ thống khó để sử dụng trồng các loai cây có bộ rễ lớn như cây ăn quả lâu năm.

2. CHI PHÍ ĐẦU TƯ CAO

Chi phí đầu tư cho hệ thống thủy canh cao hơn khá nhiều so với mô hình trồng truyền thống: Khi xây dựng hệ thống thủy canh, người dùng phải xây dựng mô hình gồm hệ thống bể chứa, bơm dinh dưỡng, hệ thống khung giàn, bộ hẹn giò tự động,.. Vì vậy, chi phí đầu tư cho hệ thống thủy canh khá lớn so với mô hình thông thường. Tuy nhiên, cũng liên quan đến chi phí thì hệ thống thủy canh lại có thể giảm thiểu được chi phí duy trì do tiết kiệm được chi phí nhân lực, phân bón, thuốc trừ sâu, điện, nước,..

3. ĐÒI HỎI KIẾN THỨC CHUYÊN MÔN

Hệ thống thủy canh cần có kiến thức mới có thể trồng: Các mô hình trồng đất bằng thùng xốp tại nhà khá dễ dàng để các hộ gia đình tự trồng mà không cần được đào tạo về nông nghiệp. Tuy nhiên, khá khó khăn để tự tạo ra một mô hình thủy canh mà không cần sự hướng dẫn từ những người có kiến thức. Để trồng được thủy canh, ngoài những kiến thức cơ bản về cây trồng, chúng ta phải có kiến thức về dinh dưỡng, hệ thống cài đặt tự động. Vì vậy, thông thường khi lắp đặt hệ thống thủy canh những người lắp đặt sẽ cần chuyển giao công nghệ cho người trồng. Đối với các mô hình quy mô nhỏ. Việc chuyển giao chỉ đơn thuần là cách pha dinh dưỡng, chăm sóc vệ sinh hệ thống. Còn đối với quy mô trang trại, chuyển giao công nghệ sẽ bao gồm chuyển giao công thức dinh dưỡng, chuyển giao kỹ thuật chăm sóc cây trồng, chuyển giao công nghệ thu hoạch, vệ sinh của hệ thống.

IMG 1666 scaled 1

Nhược điểm này được giải quyết đơn giản bằng việc tìm kiếm đơn vị thi công trang trại hợp lý. Sau khi đã nhận được sự hướng dẫn của kỹ sư thì việc vận hành hệ thống sẽ khá dễ dàng.

4. SÂU BỆNH PHÁT SINH SẼ LÂY LAN NHANH CHÓNG

Bạn đang trồng cây trong một hệ thống khép kín bằng nước. Trong trường hợp nhiễm trùng thực vật hoặc sâu bệnh, chúng có thể leo thang nhanh chóng đến cây trồng trên cùng một hồ chứa dinh dưỡng. Thông thường, sâu bệnh không phải là vấn đề lớn trong một hệ thống nhỏ của những người trồng cây trong nhà. Vì vậy, không quan tâm nhiều về những vấn đề này nếu bạn muốn bắt đầu với khu vườn nhỏ của mình.
Nó chỉ phức tạp cho các trang trại quy mô thương mại. Vì vậy, tốt hơn để có một kế hoạch quản lý bệnh tốt trước. Ví dụ, chỉ sử dụng các nguồn nước sạch và các nguyên liệu đang phát triển sạch bệnh, kiểm tra các hệ thống định kỳ và tham khảo những phương pháp phòng bệnh ngày từ khi xây dựng hệ thống.
Nếu sâu bệnh xảy ra, bạn cần phải khử trùng nước bị nhiễm bệnh, chất dinh dưỡng và toàn bộ hệ thống một cách nhanh chóng.

VẬY, CÓ NÊN SỬ DỤNG MÔ HÌNH THỦY CANH KHÔNG?

Tất nhiên là có!

Giống như bất kỳ thứ gì khác trong cuộc sống, phương pháp sẽ tồn tại những hạn chế. Nhưng bằng sự vượt trội và thực tế là cả thế giới đang sử dụng nó như một phương pháp thông thường trong sản xuất rau sạch, đây sẽ là tương lai của ngành thực phẩm. Là “người đi sau”, chúng ta được thừa hưởng thành quả sau nhiều thập kỷ phát triển, nhiệm vụ của chúng ta là tận dụng và phát triển hiệu quả mô hình.

Ha Tinh Farm01
Mô hình trang trại thủy canh Hachi thi công

Hachi là đơn vị nổi bật trong thi công trang trại thủy canh, thiết kế nhà màng và chuyển giao công nghệ trồng thủy canh. Mọi thắc mắc về trang trại thủy canh, xin liên hệ:

Hotline: 024 6655 8900 – 096 240 6086 – 090 123 6086
Email: Info@hachi.com.vn
Địa chỉ: CT2 – C14 Bắc Hà – Tố Hữu – Nam Từ Liêm – Hà Nội