Áp dụng kỹ thuật trồng dưa lưới trong nhà màng là giải pháp hiệu quả giúp nâng cao năng suất và chất lượng trái, đồng thời giảm thiểu tác động từ môi trường và sâu bệnh. Bằng việc chuẩn bị kỹ lưỡng từ việc chọn giống, chăm sóc đến quy trình thu hoạch, nông dân có thể kiểm soát hiệu quả quá trình sinh trưởng của cây. Cùng Hachi khám phá chi tiết cách trồng dưa lưới trong nhà màng để đảm bảo vụ mùa thành công và bội thu.
Các yếu tố cần thiết để trồng dưa lưới trong nhà màng cho năng suất cao
Dưa lưới là một loài cây thuộc họ bầu bí, có thời gian sinh trưởng ngắn, trồng được nhiều vụ trong năm. Để tăng năng suất và chất lượng dưa, nhiều nông dân hiện nay đã áp dụng kỹ thuật trồng dưa lưới trong nhà màng. Tuy nhiên, khi thực hiện kỹ thuật này, bạn cần lưu ý một vài yếu tố:
Diện tích nhà nhà màng trồng dưa lưới
Diện tích nhà màng là yếu tố quan trọng quyết định năng suất và hiệu quả của quá trình trồng dưa lưới. Diện tích rộng sẽ giúp cây có không gian phát triển tốt, đảm bảo sự thông thoáng và hạn chế dịch bệnh. Kích thước lý tưởng của nhà màng nên tối thiểu từ 1000m² trở lên, chiều cao tối thiểu 7m để đảm bảo sự thoáng khí và phân bố ánh sáng đều, hỗ trợ quá trình quang hợp.

Các điều kiện cơ bản
Khi thực hiện kỹ thuật trồng dưa lưới trong nhà màng, bạn cần chuẩn bị những điều kiện cơ bản sau:
- Đất đai: Khu vực trồng dưa lưới cần có địa hình bằng phẳng, cao ráo để dễ dàng lắp đặt nhà màng và thuận lợi trong việc chăm sóc cây. Nếu khu vực không đạt yêu cầu, cần san lấp và xử lý nền để đảm bảo độ ổn định, tránh sụt lún ảnh hưởng đến hệ thống.
- Vốn: Trước khi bắt đầu, bạn cần xác định rõ nguồn vốn để quyết định quy mô trang trại. Chi phí xây dựng nhà màng và hệ thống tưới nhỏ giọt cho diện tích 1.000m² dao động từ 500-650 triệu đồng, trong khi chi phí vận hành mỗi vụ khoảng 60-75 triệu đồng.
- Hạ tầng kỹ thuật: Khu vực trồng cần có hệ thống điện để vận hành bơm tưới và sơ chế sản phẩm. Ngoài ra, giao thông cũng phải thuận lợi để dễ dàng lắp đặt thiết bị và vận chuyển dưa lưới đến nơi tiêu thụ mà không bị dập nát.
- Lao động: Với diện tích trồng 1.000m sẽ cần từ 3-4 lao động, trong đó ít nhất một người phải có kinh nghiệm trồng dưa lưới để theo dõi tình trạng sinh trưởng của cây. Người này cần được đào tạo và tham quan huấn luyện để giảm thiểu rủi ro trong sản xuất.
- Đơn vị lắp đặt: Để tránh lãng phí và sai sót trong quá trình trồng dưa lưới, nên lựa chọn đơn vị lắp đặt nhà màng và hệ thống tưới nhỏ giọt uy tín. Người trồng cũng nên tham quan và học hỏi từ các trang trại đã thành công trong việc trồng dưa lưới trong nhà màng.
Thiết kế, bố trí
Việc thiết kế, bố trí khu vực trồng dưa lưới cần được thực hiện một cách khoa học, bài bản:
- Nhà màng: Nhà màng cần được thiết kế với cấu trúc vững chắc, cần đảm bảo tính thẩm mỹ, sử dụng các vật liệu bền bỉ, nền nhà nên phủ bạt hoặc xi măng. Trường hợp nhà màng thiết kế cửa ra vào qua phòng cách ly, nên làm 2- 3 lớp cửa, đồng thời bố trí quạt gió tại các khu vực này.
- Các trang thiết bị, vật tư: Hệ thống cáp treo, bạt trải nền và móc treo cây là các vật tư quan trọng trong quá trình canh tác dưa lưới trong nhà màng. Ngoài ra, còn một số trang thiết bị khác như hệ thống máng thu hồi nước, khay cách ly, dây treo cây, móc trái, vật liệu đựng giá thể….
- Hệ thống tưới nhỏ giọt: Hệ thống tưới nhỏ giọt kết hợp với bổ sung dinh dưỡng giúp cung cấp nước và dinh dưỡng đều đặn cho cây. Sử dụng hệ thống tưới với đầu cắm nhỏ giọt có bù áp giúp đảm bảo lượng nước ổn định, ngay cả trong địa hình có độ dốc. Hệ thống này còn có bộ hẹn giờ và van điện từ để tự động hóa quá trình tưới.

Cần chuẩn bị
Để đảm bảo quá trình trồng dưa lưới trong nhà màng đạt hiệu quả cao, việc chuẩn bị kỹ lưỡng ngay từ bước đầu là điều vô cùng quan trọng. Dưới đây là những yếu tố bạn cần chú ý trước khi áp dụng kỹ thuật trồng dưa lưới trong nhà màng.
Nhà màng trồng dưa lưới
Nhà màng là yếu tố quan trọng trong việc trồng dưa lưới, giúp kiểm soát môi trường trồng và bảo vệ cây khỏi côn trùng, thời tiết khắc nghiệt. Nhà màng thường được lắp đặt với vách bao quanh bằng lưới chặn côn trùng, giúp kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng. Nhờ đó, cây dưa lưới phát triển tốt, cho năng suất cao và sản phẩm đồng đều.

Chọn giống và thời vụ trồng
Việc chọn giống là yếu tố then chốt giúp cây dưa lưới phát triển tốt với điều kiện khí hậu địa phương. Các giống phổ biến như Taka, Taki, AB Sweet Gold, TL3, Sweet 695 đều có khả năng kháng bệnh và cho năng suất cao. Nhờ kỹ thuật trồng dưa lưới trong nhà màng, khiến loài cây này có thể được canh tác quanh năm, tối đa 4 vụ/năm. Điều này giúp nông dân chủ động trong sản xuất và tối ưu hóa năng suất.
Giá thể
Giá thể được sử dụng phổ biến khi áp dụng kỹ thuật trồng dưa lưới trong nhà màng bao gồm mụn dừa và phân hữu cơ hoai mục hoặc phân hữu cơ sinh học. Tỷ lệ pha trộn thường là 80% mụn dừa và 20% phân hữu cơ. Tuy mụn dừa giữ ẩm tốt, nhưng cần phải xử lý các chất chát như Tanin và Lignin trước khi sử dụng để không ảnh hưởng đến bộ rễ và quá trình phát triển của cây. Việc xử lý mụn dừa bao gồm các bước ngâm nước và ngâm vôi để loại bỏ các chất chát.

Quy trình kỹ thuật trồng dưa lưới trong nhà màng cho năng suất cao
Trồng dưa lưới trong nhà màng không chỉ giúp bạn kiểm soát được chất lượng quả mà còn mang lại nguồn thu nhập ổn định. Tuy nhiên, nếu muốn đạt hiệu quả như mong muốn đòi hỏi người trồng cần phải thực hiện tỉ mỉ và chính xác ở từng công đoạn.
Gieo hạt và chăm sóc cây con
Gieo hạt và chăm sóc cây con là giai đoạn vô cùng quan trọng khi thực hiện kỹ thuật trồng dưa lưới trong nhà màng, quyết định đến sự phát triển của cây dưa lưới sau này. Để thu hoạch được những trái dưa chất lượng cao, bạn cần phải đảm bảo cây con thực sự khỏe mạnh.
Chuẩn bị vật tư:
- Khay ươm: Có nhiều loại khay ươm khác nhau, bạn có thể chọn khay làm từ xốp hoặc nhựa. Mỗi khay thường có từ 50 đến 84 lỗ để gieo hạt.
- Giá thể: Bạn nên chọn những loại giá thể có khả năng thoát nước tốt và đảm bảo thông thoáng như mụn xơ dừa, tro trấu, hoặc phân hữu cơ hoai mục.
Xử lý hạt:
- Ngâm hạt: Trước khi gieo, bạn cần ngâm hạt trong nước sạch khoảng 2 giờ. Nhiệt độ tốt nhất để hạt nảy mầm là từ 28-32°C.
- Ủ hạt: Sau khi ngâm, đặt hạt vào khăn ẩm và ủ trong khoảng 24-36 giờ cho đến khi hạt nảy mầm.
Gieo hạt:
- Gieo 1 hạt vào mỗi lỗ trong khay ươm. Sau khi gieo, hãy phủ lên hạt một lớp mỏng giá thể.
- Tưới nước để giữ ẩm cho giá thể và di chuyển khay ươm vào khu vực có mái che, tránh mưa và có lưới chắn côn trùng. Hằng ngày, bạn cần tưới nước để đảm bảo hạt nảy mầm đều đặn, duy trì độ ẩm khoảng 60-65%.
Chăm sóc cây con:
- Thường xuyên theo dõi sự phát triển của cây. Kỹ thuật trồng dưa lưới trong nhà màng là sau khoảng 7-8 ngày sau khi gieo, khi cây có lá thật thứ nhất, bạn cần phun phân bón lá với tỷ lệ N:P:K là 30:10+10 cộng với một số vi lượng. Nồng độ phân bón nên là 1 gram cho mỗi lít nước.
- Cần chú ý phòng trừ các loại sâu bệnh như bọ phấn trắng và bọ trĩ, vì chúng có thể truyền bệnh virus cho dưa lưới và gây hại cho cây con.

Trồng cây
Sau khoảng ít nhất 10 ngày gieo cây con, đây là lúc bạn có thể bắt đầu tiến hành trồng cây trong nhà màng.
- Chuẩn bị cây con: Chọn cây con đạt tiêu chuẩn khỏe mạnh, không bị dị hình hay dập nát. Ngọn cây nên phát triển tốt và không có dấu hiệu nhiễm bệnh. Cây có chiều cao khoảng 7-10 cm và có từ 1 đến 2 lá thật, thường đạt được sau 10-14 ngày gieo hạt.
- Mật động và khoảng cách trồng dưa lưới: Có 2 cách trồng dưa lưới trong nhà màng:
Trồng hàng đơn: Cây cách nhau khoảng 0,3-0,35 m; Khoảng Cách trồng giữa các hàng là 1,2m; Mật độ trồng khoảng 2.380-2.780 cây/m²
Trồng hàng đôi: Cây cách nhau 0,4 m, khoảng cách hàng đôi là 0,6-0,8 m, trong khi khoảng cách giữa các hàng đôi với hàng khác là 2m; Mật độ trồng khoảng 2.500 cây/1.000 m².
- Quy trình trồng cây:
Khi áp dụng kỹ thuật trồng dưa lưới trong nhà màng, tốt nhất nên bắt đầu vào lúc trời mát. Khi lấy cây từ khay ươm, cần thao tác nhẹ nhàng để tránh làm vỡ bầu cây. Sau đó, đặt cây vào lỗ đã chuẩn bị sẵn trên túi giá thể một cách cẩn thận và phủ một ít giá thể lên bầu ươm, lưu ý không nén quá chặt.
Ngay sau khi hoàn tất việc trồng, cần tưới nước ngay để đảm bảo cây không bị héo. Ngoài ra, nên dự phòng khoảng 5-10% số cây để có thể thay thế cho những cây phát triển kém sau này. Hướng trồng cũng nên vuông góc với ánh sáng mặt trời để cây có thể nhận đủ ánh sáng cần thiết cho sự phát triển.

Chế độ phân bón
Khi áp dụng kỹ thuật trồng dưa lưới trong nhà màng, bạn nên cân nhắc sử dụng các loại phân bón vô cơ, dễ tan trong nước. Phân bón cần đảm bảo có thành phần dinh dưỡng cao, hòa tan nhanh và hoàn toàn, đồng thời chứa các nguyên tố thiết yếu như N, P, K, Mg, Ca, và S. Một số loại phân bón thích hợp bao gồm Urê, KH₂PO₄, K₂SO₄, KNO₃, MgSO₄, Ca(NO₃)₂ và (NH₄)₂SO₄.
Phân bón nên được hòa tan thành dung dịch để dễ dàng cung cấp cho cây. Lưu ý không nên pha chung các muối có gốc phosphat (PO₄³⁻) với gốc canxi (Ca²⁺) hay gốc sắt (Fe) để tránh kết tủa. Thay vào đó, nên chuẩn bị hai loại dung dịch dinh dưỡng riêng biệt.
Nước tưới dưa lưới cần đảm bảo sạch, không nhiễm mặn hoặc phèn, với độ pH lý tưởng từ 6-7. Có thể dùng nước giếng khoan, nước sông hoặc nước máy tùy theo vùng địa phương. Tùy theo giai đoạn sinh trưởng và điều kiện thời tiết, bạn cần tưới nước cho cây khoảng 10-16 lần/ngày. Dinh dưỡng và nước sẽ được cung cấp đồng thời qua hệ thống tưới nhỏ giọt, đủ cho cây trong 3-5 ngày.
Các biện pháp chăm sóc
Để chăm sóc cây dưa lưới hiệu quả, cần thực hiện một số biện pháp sau:
- Treo cây và kẹp gốc: Sau khi trồng khoảng 7-10 ngày, khi cây cao khoảng 50 cm, sử dụng dây treo để cố định cây. Dùng dây buộc sát gốc và kẹp dây có định để giữ cây dưa lưới vững chắc. Hàng ngày, bạn cần theo dõi và quấn ngọn cây theo dây buộc.
- Tỉa nhánh phụ: Kỹ thuật trồng dưa lưới trong nhà màng hiệu quả là nên tỉa bỏ các chồi mọc từ nách lá thứ nhất đến thứ chín, giữ lại chồi từ nách lá thứ mười trở lên để tạo điều kiện cho thụ phấn.
- Thụ phấn: Khoảng 15-20 ngày sau khi trồng, khi cây xuất hiện hoa cái, tiến hành thụ phấn bằng ong hoặc tay. Nên đưa ong vào trước 1 tuần thụ phấn để ong quen với điều kiện nhiệt độ và thời tiết bên trong nhà màng. Trường hợp thụ phấn bằng tay, bạn cần chọn hoa đực khỏe, ngắt cánh hoa và thoa phấn lên đầu nhụy hoa cái. Thụ phấn nên thực hiện vào buổi sáng, trong 7 ngày liên tiếp, với 3-5 hoa cái/cây.
- Tỉa trái: 5-7 ngày sau khi thụ phấn, khi trái đạt đường kính trên 2 cm, tiến hành tỉa trái, để chỉ để lại 1-2 trái/cây. Điều này sẽ giúp cho cây tập trung dinh dưỡng nuôi trái.
- Bấm ngọn: Khi cây có khoảng 25 lá, tiến hành bấm ngọn thân chính để cây tập trung dinh dưỡng vào trái. Tất cả các thao tác nên thực hiện vào buổi sáng để hạn chế rủi ro nhiễm bệnh qua vết bấm.

Phòng trừ sâu bệnh hại
Dù cho có áp dụng kỹ thuật trồng dưa lưới trong nhà màng, nhưng trên thực tế dưa lưới vẫn có thể gặp một số sâu bệnh như bọ trĩ, bọ phấn và rầy mềm. Để phòng trừ, bạn nên ưu tiên sử dụng biện pháp sinh học như thuốc sinh học và vật lý như bẫy dính màu vàng. Nên chọn thuốc có tính tiếp xúc, mau phân hủy, và tuân thủ nguyên tắc “4 đúng”: đúng thuốc, đúng liều, đúng lúc, đúng cách.
- Bọ trĩ (Thrips palmi): Có kích thước nhỏ, dài 1-2 mm, màu đen, đẻ trứng trong mô lá. Loài sâu hại này chuyên chích hút dịch làm lá xoăn, cứng và giòn. Để phòng trừ, bạn có thể dùng bẫy dính, thiên địch như nhện nhỏ, và thuốc có hoạt chất Permethrin, Emamectin, Chlorfenapyr.
- Bọ phấn (Bemisia tabaci): Có kích thước nhỏ, dài 0,8-1,5 mm, lớp sáp trắng, gây hại cho cây bằng cách hút nhựa làm cây héo và vàng. Để giải quyết tình trạng này, bạn cần thường xuyên vệ sinh vườn, sử dụng bẫy dính màu vàng và thuốc như Thiamethoxam, Citrus oil.
- Bệnh phấn trắng: Do nấm Erysiphe gây bệnh. Triệu chứng: lá có lớp nấm trắng, vàng dần, dễ rụng. Bệnh này có thể phòng trừ bằng cách thu dọn tàn dư, ngắt bỏ lá bệnh, và phun thuốc Difenoconazole, Azoxystrobin.
- Bệnh giả sương mai: Do nấm Pseudoperonospora gây hại lá. Vết bệnh màu xanh vàng, có lớp nấm trắng. Để phòng trừ, cần vệ sinh nhà màng, bón phân cân đối, phun thuốc Fosetyl-aluminium.
- Bệnh lở cổ rễ: Do tác nhân nấm Rhizoctonia gây ra. Dấu hiệu nhận biết: vết bệnh ở cổ rễ, phần vỏ bị rộp lên, trời mưa hoặc độ ẩm cao sẽ bị thối nhũn. Đối với tình trạng này, cách giải quyết hiệu quả nhất là cần vệ sinh vườn trồng, phun ngừa các loại thuốc như Mancozeb, Iprodione .
- Bệnh nứt thân chảy nhựa: Nguyên nhân là do nấm Mycosphaerella melonis gây ra. Cây xuất hiện Đốm hình bầu dục, màu xám trắng (1-2 cm), hơi lõm, có nhựa màu nâu đỏ ứa ra. Nếu nặng hơn có thể dẫn đến tình trạng nứt thân, chảy nhựa. Để phòng trừ, bạn cần phải thường xuyên thu dọn tàn dư cây trồng, bón phân đạm hợp lý, đồng thời phun các loại thuốc như Mancozeb giúp kiểm soát bệnh.
Thu hoạch và sau khi thu hoạch
Quá trình thu hoạch dưa tốt nhất là vào khoảng sáng sớm hoặc chiều tối, khi thời tiết mát mẻ để không làm dây bị héo úa.
Thu hoạch và xử lý sau thu hoạch
Thời gian sau khi thụ phấn khoảng 40-50 ngày tùy giống, khi trái có lưới tạo đều và cuống chuyển màu vàng, độ ngọt đạt 12% trở lên là thời điểm thích hợp để thu hoạch.Trước khi thu hoạch, ngưng tưới dung dịch dinh dưỡng trong 7 ngày và ngưng tưới nước trong 5 ngày. Dưa hái xong phải được vận chuyển ngay vào nơi sơ chế hoặc nơi thoáng mát để phân loại và đóng gói vào túi lưới xốp.
Dưa lưới cần xử lý bằng dung dịch H₂O₂ (10-50 ppm) hoặc chlorine (100 ppm) để giảm thiểu vi sinh vật gây hại và kéo dài thời gian bảo quản thêm 4-5 ngày. Các phương pháp bảo quản khác bao gồm kiểm soát nhiệt độ, nồng độ CO₂, O₂, xử lý 1-MCP và sử dụng màng bao sinh học.

Vệ sinh nhà màng sau thu hoạch
Vệ sinh nhà màng là bước quan trọng đối với kỹ thuật trồng dưa lưới trong nhà màng để chuẩn bị cho vụ gieo trồng sau. Để vệ sinh hiệu quả, bạn cần dọn sạch tàn dư thực vật bằng vòi phun áp lực cao, đồng thời sử dụng thuốc bảo vệ thực vật để diệt côn trùng gây hại:
- Nhện: Sử dụng thuốc chứa hoạt chất Pyridaben hoặc Propargite để tiêu diệt.
- Bọ trĩ: Khi bọ trĩ xuất hiện liên tục qua các mùa vụ, có thể dùng Chlorfenapyr và Emamectin benzoate. Nếu chỉ xuất hiện cục bộ, xử lý bằng Emamectin benzoate một lần.
- Sâu và bướm: Phun indoxacarb một lần trực tiếp lên cây, đồng thời xử lý qua hệ thống tưới và giá thể.
- Nấm, bào tử, vi khuẩn: Sử dụng các hoạt chất như Hydroxide đồng, Chlorothalonil và Difeniconazole
Thực hiện vệ sinh lưới, mái lợp và các vật tư trong nhà màng. Để trống nhà lưới khoảng 7 ngày trước khi vệ sinh tổng thể. Đối với hệ sinh hệ thống tưới nhỏ giọt cần vệ sinh bằng nước sạch từ 2-3 lần.
Khử trùng nền, lưới, mái nhà và hệ thống tưới bằng phương pháp phun sương, tia UV hoặc chất hóa học chuyên dụng. Đồng thời cũng cần vệ sinh bên ngoài nhà màng để loại bỏ tàn dư cây ký chủ và bụi bẩn.
Lưu ý khi trồng dưa lưới trong nhà màng
Khi thực hiện kỹ thuật trồng dưa lưới trong nhà màng, bạn cần lưu ý:
- Lựa chọn giống dưa lưới phù hợp với điều kiện khí hậu và thị trường. Giống dưa có khả năng kháng bệnh và cho năng suất cao sẽ mang lại hiệu quả kinh tế tốt hơn.
- Dưa lưới rất cần ánh sáng để phát triển tốt. Đảm bảo nhà màng được thiết kế sao cho tối ưu hóa lượng ánh sáng tự nhiên, đồng thời có thể điều chỉnh độ chiếu sáng khi cần thiết.
- Duy trì nhiệt độ từ 24-30°C và độ ẩm khoảng 70-80% trong nhà màng. Sử dụng quạt thông gió hoặc hệ thống làm mát để điều chỉnh nhiệt độ và độ ẩm.
- Cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây bằng cách sử dụng phân bón hữu cơ và hóa học. Đảm bảo tưới nước đều và đủ lượng, tránh để cây bị thiếu nước hoặc úng nước.
- Theo dõi thường xuyên để kịp thời phát hiện các loại sâu bệnh. Sử dụng biện pháp phòng ngừa và xử lý kịp thời, hạn chế việc sử dụng thuốc hóa học để đảm bảo an toàn cho sản phẩm.

Lời kết
Với những thông tin mà Hachi vừa chia sẻ, hy vọng bạn đã biết cách thực hiện kỹ thuật trồng dưa lưới trong nhà màng. Hãy kiên nhẫn và thực hiện đúng các bước để đạt được năng suất tốt nhất. Chúc bạn có vụ mùa bội thu!